Québec Quebec

...Wellicht heeft de naam Québec in Canada via Normandische pioniers Nederlandstalige wortels: 'Bec' is 'beek' en het deeltje 'Qué' kan best verwant zijn met het Nederlandse 'kes' (keers) of 'keck' (energiek, kwik) of 'keer' (denk aan Keerbergen). Er bestaan familienamen als (Van) Kesbeke. Die zijn afgeleid van 'Van Kersebeek' (beek waar waterkers in groeit). Welke uitleg kiezen we voor Québec? Waterkersbeek of Keerbeek en waarom niet Kwikkebeek!...

Zo heb ik het opgeschreven in mijn eerste boek. Ik wilde een wat luchtig intermezzo en dat leek mij wel in orde. Natuurlijk konden veel mensen mij niet volgen en misschien had ik het woordje 'wellicht' niet mogen opschrijven, maar eerder iets in de orde van 'misschien' of 'eventueel'.

Toch zat ik er ...misschien... minder ver van dan gedacht.
Als we de oude spellingen opzoeken, dan krijgen we volgende namen: Gepèèg kepék (Mi'kmaq woord dat of waterweg of vernauwing betekende) Québecq Qvebecq (1601) Québec (1608) Kébec Quebeck (1609) Kebbek, Quebec (1613)
Wikipedia Nederlands heeft geen problemen met de oorsprong: Quebec komt van het woord Gepèèg, dat 'vernauwing van de rivier' betekent in de taal van het Mi’kmag volk. Dit betrof de vernauwing van de Saint Lawrence rivier waar nu de stad Quebec ligt.
Wikipedia English schrijft: The name "Québec", which comes from the Algonquin word kébec meaning 'where the river narrows', originally referred to the area around Quebec City where the Saint Lawrence River narrows to a cliff-lined gap.
Zo is conventioneel de woordbetekenis voor Québec, zeeweg of vernauwde rivier.

Tot ik op dit stootte:

1-Sherwin Reider T, The Viking and the Red Man, the Old Norse Origin of the Algonquin Language. New York and London: Funk and Wagnalls Co. 1940
2-Omdahl Frode, Stroud Larry, Paine Myron, Linguistic evidence of Norse in Ancient America. Conference on Ancient America Michigan October 2005
3-Stroud Larry, Vikings and Algonquins. The first American multiculturalists? 2007 op http://2164th.blogspot.com/2007/03/vikings-and-algonquins-first-american.html1

Met die Oud-Noorse oorsprong zat ik dan toch bij de Germaanse relicten die ik een paar jaar terug had vermoed. Daar de wikingen vanuit Vlaanderen-Zeeland Scandinavië hebben veroverd, kan het niet anders of ik moest in het Vlaams-Nederlands ook cognaten vinden die passen in deze reeksen.

Québec Volgens de auteurs hierboven, is het woord afkomstig van...
KĔBĔK, nauwte in een baai of een rivier en KĔB-, KĔP- (prefix) betekent stoppen, belemmeren of stikken, enz.
Uit Oud Noors klypa of klipa, knijpen, kneep of persen, vastklemmen, insteken of knijpen in, smal worden (van een rivier, fjord of vallei) klypa akr (kleiner land) klypa birg (slepen, smaller wordende rotsachtige loop van de rivier)
Of afkomstig van...
Algonquin Woord: Que Bec ; Oud Noors Woord: Kwe Bec Champlain noemde Quebec met de originele Amerikaanse woorden en legde uit dat ze vertelden: "Het betekent een versperde of belemmerende beek." (blocked brook)

Mijn eerste uitleg in het begin van het artikel, kan ik natuurlijk niet meer volgen, maar ondertussen diende zich dus een nieuwe betekenis aan.

Québec Volgens mij is het woord verwant aan het Vlaams-Nederlands, waar we volgende zaken kunnen vinden:
klippe: iets dat dichtklapt.
klip, clippe, klippe: rots(blok) rotsspleet, rotskloof, spelonk
cnipe (knipe, knijp): een engte of een kunstmatige vernauwing van een waterloop.
knijp: geklemd of bekneld.
en
beke, bec, beck, becq, bek: beek.
Het cognaat is dus inderdaad aanwezig!
Quebec (Kee-beek) uit Klip-beek of Knipe-beek: een beek die in zijn stroom werd belemmerd door rotsblokken in het water. Dat betekende natuurlijk ook dat op die plaats een vernauwing te zien was.
Interessant is ook dat de familienaam Kebeek (Keebeek, Keebecks) nu nog voorkomt in Nederlands Limburg tussen Maas en Rijn, o.a. te Heerlen en Eygelshoven.

Afgezien daarvan kan het natuurlijk ook dat de Fransen gecharmeerd waren door het inheemse woord omdat het hen deed denken aan de (Germaanse) Normandische namen van thuis, ook omdat die fonetische overeenkomst een passende betekenis had. In die zin kan volksetymologie ook een rol hebben gespeeld.

Canada
Stadacona (Stadaconé) is een Irokees dorp dat op de plaats van de huidige stad Quebec in de regio Limoilou lag. De naam Canada komt van het woord Stadacona dat dorp of land betekende. Jacques Cartier was de eerste die het woord "Canada" gebruikte om te verwijzen naar het dorp Stadacona en de streken in de buurt bij de rivier Saint-Lawrence. Andere Irokese talen gebruikten eenzelfde woord: kaná:ta (Mohawk) iennekanandaa (Seneca) ganataje (Onondaga).
Vinden we hier het woord 'stada' als standplaats, verblijfplaats? Denk maar aan Staden en Stade