Inleiding
Verwacht in dit artikel geen streven om één of andere vorm van (lichamelijke) liefde te promoten. De menselijke natuur is, net als de hele natuur, een complex gegeven en niet alle zaken zijn voor ieder mens te begrijpen. Liefde en seks uiten zich in enorm veel verschillende vormen. Voortplanting kan een rol spelen, maar in het geheel van de relaties, ook de heteroseksuele, is dat meestal niet de bedoeling. Seks is vooral een sociaal gegeven en bindmiddel ten opzichte van ‘ik en de anderen’. Alle vormen van gevoelens die respect tonen voor zichzelf en de anderen moeten we gewoon aanvaarden als een deel van onze complexe natuur. Vooral de godsdienst van de drie boeken (niet de boeken zelf!) discrimineert nog altijd zonder reden. Daarom wil dit artikel een kleine stap zijn om alle vormen van liefde, lust en seks inbegrepen, haar gerechtvaardigde plaats te geven en het taboe errond te vernietigen. Het is absurd en misdadig om bepaalde gevoelens te discrimineren of te veroordelen. En het is ook absurd en misdadig om mensen te willen ombouwen tot iets anders dan ze zijn.

Dit artikel is niet bestemd voor mensen die de bijbel, de torah of de koran zien als boeken die zijn geschreven door mensen over hun God. Zij voelen zich sowieso al niet verplicht om zomaar de joodse, christelijke en islamitische boeken te aanvaarden en te volgen omdat de boeken het werk zijn van mensen. De boeken kunnen voor hen een inspiratiebron zijn, naast vele andere interessante werken. Zij weten dat de boeken moeten worden gewaardeerd op wat nog relevant is voor deze tijd en genegeerd of bestreden bij zaken die niet meer relevant of ronduit fout zijn. De boeken zijn vooral ontworpen voor woestijnvolkeren uit het Midden-Oosten van lang geleden en daar moet rekening mee worden gehouden. Wetten die alleen van tel waren voor die volkeren toen kunnen niet aangegrepen worden om mensen van nu te beoordelen, laat staan te veroordelen.

Dit artikel is bestemd voor de mensen die hun boek zien als een uiting van woorden van God voor de mensen. De drie grootste monotheïstische godsdiensten zijn voor het grootste deel voortgesproten uit dezelfde gedachten en historische gebeurtenissen die naargelang de tijd op één of andere manier zijn uitgelegd en opgelegd aan een groot deel van de wereldbevolking. Als de teksten worden gebruikt om een enge visie te propageren alsof het een goddelijke missie ware, getuigt dit van een simplistische lezing van die boeken. Mensen moeten aanvaarden dat de boeken alleen mogen en kunnen worden gebruikt om de wereld te verbeteren. De boeken moeten oproepen om te verbinden en niet om te verdelen! Deze uit de woestijnen afkomstige godsdiensten vonden het belangrijk dat hun groep zo talrijk mogelijk werd zodat ze hun vijanden konden overmeesteren. Die gegeerde machtsposities die de joden, de christenen en de islamieten elkaar al of niet gunnen hebben al ontelbaar veel slachtoffers gemaakt.
Vooral de joods-christelijke boeken komen hier aan bod. Een boek als de bijbel bevat niet één maar vele boodschappen, waarvan sommige elkaar zelfs tegenspreken. We moeten heel voorzichtig zijn met het interpreteren van alle zaken die in de boeken worden vermeld. Het is goed mogelijk dat een aantal zaken verschillend kunnen worden geïnterpreteerd en geëvalueerd. Maar dat mag niet leiden tot een verstarde retoriek en scheldtirades waarvan sommige ultraorthodoxen gebruik maken om vooral hun eigen gedachten te verdedigen. Veel geïnteresseerde lezers gebruiken de boeken om hun visie en houding te rechtvaardigen vanuit hun eigen wereld die gekleurd is door het leven in een bepaalde omgeving in een tijd met zijn eigen waarden en stellingen. Een bespreking van een passage uit de drie boeken en het opleggen van wetten kan alleen worden aanvaard als dit helpt om de wereld inclusiever, vrijer en menselijker te maken. Zo niet is er sprake van wanorde en dwaling.
Uiteindelijk wil dit artikel de heteronormativiteit, die meestal wordt opgelegd bij het interpreteren van de teksten, doorbreken om een rechtvaardige plaats te geven aan andere vormen van samenleven die ook in de wereld aanwezig zijn en die ook helpen om de wereld te verbeteren.

 

 

Seksualiteit in de drie boeken

In de bijbel is seksualiteit bijna altijd verbonden met voortplanting. De macht van het aantal is en was bij primitieve groepen altijd al heel belangrijk. Levens doorgeven om te overleven. Toch kan men in de bijbel ook ruimte vinden voor gevoelens die niet direct met voortplanting te maken hebben. Die gevoelens zijn niet per definitie allemaal heteroseksuele gevoelens.
Veel christenen zitten nog altijd met problemen wanneer over homo’s en de bijbel geschreven wordt. Maar homo’s hoeven net als hetero’s, transgenders of anderen zichzelf niet te verdedigen. Zij hebben een plaats in de wereld met evenveel rechten en plichten als ieder ander mens. Het begrip tolerantie is hier niet op zijn plaats. Homo’s, hetero’s, en alles errond en ertussen, moeten niet worden getolereerd, ze zijn er gewoon als deel van de natuur. Jammer genoeg is dit voor sommige mensen die denken volgens de bijbel te leven geen reden om vrouwen evenwaardig te vinden als mannen of om homo’s en transgenders zomaar te aanvaarden.
In dit artikel gaat het meestal over uitingen van homofiele gedragingen, omdat daar nog de meeste weerstand te ontdekken valt. Met een aantal bijbelverhalen kunnen we goedmenende christenen overtuigen dat de bijbel niet direct negatief staat tegenover homofiele of homoseksuele gevoelens. De bijbel veroordeelt niemand zomaar. De christelijke obsessie met haar eng beeld van de seksualiteit groeide geleidelijk tot ze rond de late middeleeuwen een triest hoogtepunt bereikte. Vooral de hoogste leiders waren verantwoordelijk voor dat eng beeld en vooral de hoogste leiders zijn nu nog altijd bang om dat eng beeld te verlaten. Want in oorsprong waren de eerste volgelingen niet zo eng. Apocriefe geschriften zijn daar een sterke getuigenis van. Die starre kortzichtige leiders hebben met hun macht zoveel kwaad gesticht omdat zij een complexe wereld liever eenvoudig zien en gemakkelijk te beheersen. Het niet erkennen van die veelheid aan soorten mensen en hun relaties is een vorm van primitief denken dat een simpel beschavingsniveau verraadt dat alleen op macht aast.

Met die boeken in de handen moet men wel heel goed opletten met vertalingen. De meest logische en correcte stap lijkt mij om zoveel als mogelijk terug te keren naar de meest oorspronkelijke uitgaven. Men moet ook zoveel mogelijk teksten in de bijbelboeken opzoeken die met hetzelfde onderwerp verband houden en hun waarde of draagkracht afwegen. Doet men dit niet, dan is men onvolledig of verdraait men moedwillig de waarheid. De bijbel altijd selectief gebruiken is deontologisch niet te verdedigen.

Wat moeten we ons voorstellen bij ‘de liefde’ van een mannelijke gelovige voor een mannelijke God? Kan men hier spreken over een homosociale of zelfs een homo-erotische beleving? Wie veel teksten leest over de relaties van extreem gelovigen met hun god, weet dat het homo-erotische gevoel sterk aanwezig kan zijn. Denk bij voorbeeld aan psalm 63. Ook in het dagelijkse leven van nu spelen homo-sociale en homo-erotische gevoelens een grotere rol dan men in het algemeen aanneemt. Een voetbalmatch spelen of bekijken, een gevechtsport beoefenen, brei- en naailessen, tennissen, fitnessen, worstelen, wielerkoersen, een weekend meemaken met alleen meisjes of alleen jongens, of vrienden die samen gamen, en nog tientallen andere voorbeelden. Alle activiteiten tonen eenzelfde soort homosociaal gedrag. Natuurlijk zijn er ook hetero-sociale gevoelens, want dat negeren zou even dwaas zijn als omgekeerd. 
De woorden homoseksueel en homoseksualiteit komen in de bijbel, de koran of torah niet voor. Het zijn negentiende-eeuwse termen. Homoseksuele gedragingen uit die verre tijd hebben maar van ver iets te maken met de gebruikte termen hierboven. Men werd toen bij voorbeeld niet beoordeeld omdat men naar zijn eigen geslacht verlangde, maar omdat men het andere geslacht wilde zijn, en dat had minder met biologie te maken maar eerder met een sociale rol binnen de gemeenschap. Gepenetreerd willen worden als man was een taboe, maar een jongeling stond nog dicht bij een vrouw en werd nog niet beschouwd als een echte man tot hij volwassen was. Een jongen penetreren was in dat opzicht verwant aan het penetreren van een vrouw en dat was veel minder een taboe.
De boeken zeggen ook heel weinig over seksuele geaardheid en de consequenties daarvan, wat eigenlijk al aanduidt dat dit een ondergeschikt onderwerp was. De boeken zijn niet echt geïnteresseerd in homoseksuele toestanden. Toch beschrijft men hier en daar handelingen tussen mensen met eenzelfde geslacht, zowel negatief als positief.
Dan gaat het voornamelijk over…
-verkrachting als een heteroseksueel middel was om mannelijke vijanden, vreemdelingen of ongewenste bezoekers te vernederen
-mannelijke tempelprostitutie. Hebreeuws ‘qadesh’ betekent mannelijke tempelprostitué, maar wordt dikwijls verkeerd vertaald als homoseksueel of sodomiet
-mannelijke slaven en slaafjes
-homoseksuele handelingen
-homorelaties.
Bij moslims vinden we vandaag de dag meestal een afkeer tegen homoseksueel gedrag. Dat veroordelen is nog het sterkst waar te nemen bij de opgroeiende jeugd die zich graag en vlug afzet tegenover niet-moslims en hun waarden. Maar het is ooit anders geweest. In de militaire elites van het Ottomaanse rijk en middeleeuws Egypte en Syrië, die onder elkaar optrokken zonder hun familie en met exclusieve trouw ten opzichte van hun sultan, groeiden belangrijke vriendschappen, ook seksuele. In het islamitische gouden tijdperk van de achtste tot de zestiende eeuw werden homoseksuele uitingen openlijk aanvaard. Dit kwam voor tot in de twintigste eeuw. Mohammed had transgenders (mukhannathun) bij zijn kennissen. Hij was niet ongevoelig voor de aantrekkingskracht tussen mannen. In de koran zijn in het paradijs niet alleen meisjes (houri) maar ook jongelingen om de aanwezigen te bedienen. Ongeacht de gevoeligheid van de profeet voor de charmes van mooie jongelingen, wilde hij niet aan deze aantrekkingskracht toegeven. Iemand als Ibn al-Fārid, was er van overtuigd dat de profeet (kuis) van een andere man hield, namelijk zijn metgezel Mu'adh Ibn Jabal. De Profeet zou hebben gezegd: O Mo'adh, ik hou echt van u.
Er waren en zijn ook verschillende soorten beoordelingen. Moslims onderscheiden actieve en passieve homo’s. Wie passief is, wordt aanzien voor een vrouw en wie een actieve rol heeft, blijft een hetero en moet zich als zodanig ook gedragen in sociale leven, wat bij voorbeeld betekent dat hij moet trouwen en kinderen krijgen. Net als in de bijbel of torah staat ook in de koran niets over homoseksualiteit. Dat het onnatuurlijk zou zijn, kunnen islamgeleerden al zeker niet uit de koran hebben gehaald. De extreme ideeën in de huidige islam komen van haat predikende populisten die zaken verkondigen die weinig te maken hebben met de originele islam. Meestal is het in de islam van vandaag de gewoonte om over dat onderwerp zo weinig mogelijk te praten of te discussiëren.

De voorbeelden hieronder zullen verschillende soorten mensen en hun relaties bespreken.

 

 

Adam

Rogers schrijft dat God als een drie-eenheid zowel mannelijke als vrouwelijke kenmerken vereist. God als onze moeder en onze vader, of vaderlijk maar niet mannelijk. Jezus als vader en Jezus als moeder maar niet vrouwelijk. De Geest als mannelijk, vrouwelijk en/of onzijdig, zonder geslacht.
De schepping van de mens startte met een transgender persoon. Adam was in zijn oorsprong mannelijk en vrouwelijk. God heeft het vrouwelijke deel afgezonderd van de man, maar het resultaat was uiteindelijk dat de wereld niet was verbeterd, maar eerder veranderd in een tranendal. Datzelfde concept vinden we ook terug in de geschriften van Plato, waar de gescheiden mens naar zijn oorspronkelijke wederhelft aan het zoeken is. Darwin was er van overtuigd dat alle levende organismen en wezens in oorsprong tweeslachtig waren.
Gregorius van Nyssa, broer van Basilius de Grote, was een kerkvader uit de vierde eeuw. Hij schreef over de opstanding van het lichaam en legde uit dat het sterven of ‘gaan naar een volgend leven’ vloeibaar was. Het lichaam ging niet in verval maar bewoog zich naar een volgend leven. Gregorius legde via de bijbel (Genesis 1.27 en Galaten 3.28) uit dat de eerste mens geen geslacht had en dat de mensen bij de verrijzenis zouden terugkeren naar deze toestand.

 

 

Androgyne Adam (Pleydenwurff Wilhelm, Nuremberg 1493)

 

 

Noah
Noah werd niet door zijn eigen zoon aangerand of verkracht. Zoon Cham zag de naaktheid van zijn vader. Men legt dit gewoonlijk uit als een vorm van aanranding. Maar in de bijbel gebruikt men de formule 'de naaktheid van een man zien' om te zeggen dat die persoon seks had met de vrouw van die man. Chams naam betekent zoiets als verbrand of heet. Op de fresco van Michelangelo in de Sixtijnse kapel is ook te zien dat het om meer dingen gaat dan naakt zijn. Door zijn relatie had Cham getoond dat hij zijn vader niet respecteerde.

 

Zoon Cham zag de naaktheid van zijn vader. (Michelangelo)

 

 

Vrouwen
De man als maatstaf! Ook in de drie boeken komen vrouwen meestal op de tweede plaats na de man. Succesvolle vrouwen krijgen dan ook dikwijls mannelijke kwaliteiten om hun belangrijkheid te aanvaarden. Tot aan de moderne tijden zag de westerse cultuur vrouwelijke lichamen als onvolmaakte omkeringen van mannelijke lichamen. Mannelijkheid werd geïdentificeerd met volmaakte menselijkheid en vrouwelijkheid met gevallen of verdorven menselijkheid. Sommige vroege kerkvaders leerden dat vrouwen 'mannelijk' konden worden door deugdzaam te leven. Maar het patriarchale systeem van de kerk ondermijnde daarmee zichzelf omdat ze met die uitspraak het gender als vloeibaar voorstelde!

 

 

Reinheidswetten
Deze teksten worden meestal als grootste verdediging gebruikt om homo-handelingen negatief voor te stellen.

Vooreerst staat heel duidelijk geschreven dat de reinheidswetten niet voor iedereen van toepassing zijn. Ze zijn alleen bedoeld voor de Israëlieten die in Israël leven! Maar laten we de tekst toch bestuderen, want ondertussen zijn er meer niet-Israëlieten dan Israëlieten die die bijbelse teksten blijven gebruiken en misbruiken.
Enerzijds moeten we denken aan wat hierboven al is beschreven. Als Leviticus het heeft over de oude visie (het andere geslacht willen zijn) heeft dat niets meer te maken met de moderne visie (naar hetzelfde geslacht hunkeren).
Anderzijds beschrijf ik hieronder nog elementen die aantonen dat de tekst niet zomaar kan worden gebruikt tegen homoseksuele handelingen in het algemeen.

 

Leviticus 18:22
Met een man mag u geen omgang hebben zoals met een vrouw, dat is een gruwel.
King James Versie:
Thou shalt not lie with mankind as with womankind: it is abomination.
In de vertaalde bijbelteksten leest men dikwijls ‘gruwel’ in het Engels ‘abomination’ in plaats van ‘onrein’. Gruwel in het Hebreeuws is ‘zimah’. Maar er staat ‘to’ebah’ (to’evah) wat ‘ritueel onrein’ betekent, een te veroordelen onreine heidense cultuspraktijk.
Als we woord voor woord vertalen uit het oorspronkelijke Hebreeuws krijgen we:
En met een man gij zult niet liggen in bedden (liggingen) van een vrouw; het is ritueel onrein.
Leviticus 20:13
En een man die gaat neerliggen met een man in bedden (liggingen) van een vrouw, beiden doen ritueel onreine zaken; zij zullen ter dood worden gebracht omdat er bloedschuld rust op hen.
Als er een algemene veroordeling moest worden gegeven over homoseksueel gedrag dan kon dat duidelijker zijn opgeschreven, iets in de aard van 'een man zal niet liggen met een man’. De teksten hierboven moeten anders worden begrepen.
-Betekent het dat het hier over de juiste of foute plaats gaat? Niet wat, maar waar iets wel mag of niet?
-Of kan het ook zijn dat een man zijn plaats moet kennen. Hij mag het bed niet delen met een man, wanneer hij dat al doet met een vrouw. Het gaat dan over eerlijk zijn tegenover jezelf en de vrouw waarmee je leeft. Het vers kan ook worden begrepen dat je niet mag vrijen met een man die al een vrouw heeft.
-Het is ook zo dat seks in die tijd vooral over penetratie ging. De woorden hier kunnen ook zijn bedoeld om alleen anale penetraties te veroordelen.
-liggen in bedden van - liggen in liggingen van… zijn ook nog elders te vinden in de bijbel. De ligging van een man (Num. 31:17, 18,35; Richt. 21:11,12) gaat over ontmaagding van een vrouw. De liggens van je vader (Gen. 49:40) gaat over incest met de (stief)moeder. De twee teksten verwijzen naar seksuele handelingen met vrouwelijke familieleden. De bovenstaande tekst liggen in bedden (liggingen) van een vrouw duidt dan op een man met een incestueuze begeerte.
Verschillende interpretaties zijn dus mogelijk, maar de meest plausibele uitleg van dit ‘ritueel onrein gedrag’ gaat hier over het verbieden van incest tussen verwante mannen en/of vrouwen, vandaar het woord bloedschuld. De wet staat op hetzelfde niveau als een wet die het heeft over een heteroman die slaapt met zijn wettig getrouwde maar menstruerende vrouw of dichte familieleden die met elkaar seks hebben. Alle Leviticus wetten met betrekking tot vrouwelijke verwanten gelden ook voor mannelijke verwanten. Dat wat men met vrouwelijke familieleden niet mag doen, mag men ook niet doen met mannelijke familieleden. Men kan met de Leviticus teksten dus niet spreken over een algemeen verbod op alle homoseksuele handelingen. Daarvoor moet men naar andere teksten kijken. Zo kan men vinden dat homoseksuele relaties tussen niet-verwante vrouwen en tussen niet-verwante mannen onderworpen zijn aan de reinheidswetten voor lekkende lichamen, of lichamen waar vloeistoffen uitkomen. In Leviticus 15:16 staat: Men moet het hele lichaam in water baden en men blijft onrein tot ‘s avonds! De uitweg zoekende vloeistof bij masturbatie, natte dromen en seksuele relaties worden allemaal gelijk behandeld. Leviticus raadt dus alleen een (stort)bad aan na de seks! Bij Onan (onanisme) gaat het niet over masturbatie, maar over coïtus interruptus.
Bij de joden is er dr. Idan Dershowitz (zie bronnen) die het volgende schreef: ...Leviticus is geleidelijk en over een lange periode gecreëerd...door meer dan één schrijver...Leviticus 18 is een wet die verklaart dat homoseksuele incest verboden is...een aanwijzing dat niet-incestueuze homoseksuele seks is toegestaan...[alles wat niet uitdrukkelijk is verboden, is toegestaan!] Een eerdere editie van Leviticus zweeg misschien over seks tussen mannen, want er zijn goede aanwijzingen dat een eerdere versie van de wetten in Leviticus 18 seks tussen mannen toestond…
Het aanklagen van die heidense handeling is een klein voorbeeld van de vele wetten die heidense onreine praktijken wilden verbieden. Hypocriet is dan dat er nu naar de meeste wetten niet meer wordt omgekeken, maar dat alleen Leviticus 18:22 wel nog telt, terwijl die dan nog voor verschillende interpretaties vatbaar is! Als men een bijbeltekst gebruikt om dingen te veroordelen, moet men dat dan ook doen met alle dingen en niet met ‘cherry-picking’ die goed uitkomt bij iemands gedachtengoed.
Hier staan enkele geboden en verboden die in Leviticus zijn te vinden:
-verbod op het eten van onreine dieren
-verbod op het eten van vet en bloed
-verbod om twee gewassen op eenzelfde akker te laten groeien
-verbod om hoofdhaar los te laten hangen
-verbod om een ronde rand te laten knippen rond het hoofdhaar
-verbod om de rand van een baard weg te nemen
-verbod om kleren te dragen van twee soorten stof
-verbod om de hoeken van een veld te oogsten
-verbod om tatoeages te hebben
-verbod om een gehandicapte priester te laten worden
-verbod voor een impotente man om het gebedshuis binnen te gaan.
-verbod om ergens intrest aan te rekenen
-verbod om iemand te trouwen met iemand van een ander geloof.
...
-gebod om jongen te laten besnijden op de achtste dag na de geboorte
-gebod om een kind te doden dat zijn ouders vervloekt
-gebod om de mensen te doden die overspel plegen
-gebod om de dochter van een priester te doden die zich prostitueert
-gebod dat de bruid van een priester maagd moet zijn
-gebod om vee, schapen en geiten ritueel te slachten
-gebod om niets te doen op de rustdag (sabbat)
...

Anders gezegd:
Aanvaard geen trouw van twee mensen met een verschillende godsdienst.
Mannen zonder ballen of slecht werkende ballen, ga niet naar de tempel.
Eet geen biefstuk, gehakt, bloedworst, plakjes ham en varkensgebraad.
Eet geen kreeften, garnalen, mosselen en oesters.
Draag geen kleed met verweven wol en katoen.
Knip je hoofdhaar niet met een ronde rand.
Dood het kind dat zijn ouders vervloekte.
Dood je buurvrouw die overspel pleegde.
Reken bij een lening geen intrest aan.
Slaven en slavinnen mag je hebben.
Kweek geen tarwe en maïs samen.
Toon geen wapperend lang haar.
Gebruik geen vet in de keuken.
Zet geen tattoo.

 

 

Moslim gays

Een man kwam bij Mohammed die aan het praten was met een andere man. En de eerste man zei: Ik hou van deze man. Mohammed vroeg of die man dat wist. De man zei: nee. Mohammed antwoordde: Vertel het hem. De man ging naar de man en zei: Ik hou van je omwille van God. En de ander antwoordde: Moge God van je houden die van mij houdt om Gods wil. (Abu Dawud, Sunan vol.2 p.857)
Geen veroordeling hier! Hoe groot die liefde was, kan men niet vinden in de tekst.
Islamitische geleerden sluiten veel onderzoekers uit door te beweren dat die mensen geen specialisten zijn om alles deftig te analyseren. Maar die geleerden zelf zijn onnauwkeurig, want ze gaan heel selectief te werk en geven alleen hun eigen visie met geselecteerde passages die bij hun visies passen. Dubbelzinnigheden in de hadith bezorgen moslims die trouw willen blijven aan hun geschriften toch nog een waaier aan diverse meningen. Mag en moet een moslim zich afvragen of de shari'a een product is van de menselijke geest en of de wetten in de huidige tijd en omstandigheden niet direct toepasbaar meer zijn, tenzij aangepast naar de omstandigheden, de kennis en de tijd?
Mohammed heeft nooit een persoon veroordeeld voor een homoseksuele relatie. Rapporten waarin de profeet het over de doodstraf heeft, zijn niet betrouwbaar, want het zijn woorden die eerder van een volgeling van een latere generatie komen, eeuwen nadat de profeet stierf. Voor Mohammed zelf waren trouwens alleen de verzen van de koran belangrijk. De tekst...als een man een andere man bestijgt, schrikken de engelen en roepen ze tot hun heer… komt niet uit de koran en kan dus niet van Mohammed komen waardoor het niet moet worden erkend. Ook...de lutiyun [sodomieten] zullen op de dag van het oordeel opgetild worden in de vorm van apen en varkens… wordt niet erkend als authentiek. Trouwens, wie of wat waren sodomieten? (Zie hieronder.) Ook andere opgetekende uitspraken over dit onderwerp zijn allang bestempeld als ‘latere verzinsels’ en komend van geleerden die hun eigen zienswijze wilden opdringen. De doodstraf die door sommigen wordt geëist kan geen uitspraak zijn van Mohammed want er waren volgens hem maar drie zaken waarvoor doodstraf was gerechtvaardigd: overspel, moord en afvalligheid.
De koran is, net als de torah en de bijbel,  een boek met verzen die niet voor iedereen direct begrijpbaar zijn. Daarom zijn er uitleggers of tolken nodig. Maar dat zijn mensen en die interpreteren de woorden volgens hun eigen omgeving, cultuur en tijd. Die menselijke interpretaties kunnen dus altijd voor discussies zorgen. De koran spreekt bij voorbeeld niet over homoseksualiteit en heeft geen woorden die homoseksuele mensen of handelingen beschrijven en toch kunnen veel tolken het niet laten om zaken op te zoeken die dit zouden beoordelen of veroordelen.
In de elfde-twaalfde eeuw meende Al-Ghāzālī dat de drie wortels van zijn geloof de volgende waren: het geloof in God, Mohammed en de laatste dag. Alle andere denkoefeningen waren volgens hem uitingen van richtingen binnen dat geloof waarvoor men nooit iemand kon beschuldigen van ongeloof. Een canoniek standpunt binnen de islam is ook, zoals hierboven al gezegd, dat alles wat niet uitdrukkelijk is verboden, is toegestaan. Zoals de bijbel bij de Israëlieten is ook de shari'a ontworpen om moslims te leiden en is de shari'a zeker niet van toepassing op niet-moslims.
Tegenstanders van relaties tussen personen van hetzelfde geslacht halen bij de moslims hun inspiratie bij de praktijk van heteroseksuele anale seks, waarbij relaties tussen personen van hetzelfde geslacht zomaar worden geassocieerd daarmee. Dit is een veel te enge visie. Anale seks is geen norm voor homorelaties. Vers 3:47 uit de koran geeft aan dat Allah schept wat Hij wil, en dat men niet kan verbieden wat God geoorloofd heeft gemaakt en dat men niet slecht moet denken over zijn of haar medemoslims (wat kan worden uitgebreid met gedragingen van alle andere welwillende mensen). Geleerden als Alam al-dīn Sanjar al-Jāwulī (veertiende eeuw) en Ibn Taymiyya (dertiende-veertiende eeuw) schreven niet alleen liefdesgedichten over beide geslachten, maar wisselden ze ook af met citaten uit de koran. Jurist Ibn Ḥazm (elfde eeuw) stelde dat liefde niet wordt afgekeurd door religie, noch verboden door de wet; want elk hart is in Gods handen.
Een rechtvaardig man hoeft volgens de koran niet persé een patriarchale hetero met kinderen te zijn. Johannes de Doper was een eerbaar man (3:39) en had geen seks met vrouwen.
Vrouwen mogen hun schoonheden niet tonen behalve aan hun echtgenoten, of hun vaders, of de vaders van hun echtgenoten, of hun zonen, of de zonen van hun echtgenoten, of hun broers, of de zonen van hun broers, of de zonen van hun zusters, of hun vrouwen, hun slaven, of hun volgelingen onder de mannen die geen lusten hebben tot vrouwen of kinderen die de seksuele naaktheid van vrouwen niet erkennen (24:31) Die mannen zonder seksueel verlangen naar vrouwen mag men in onze tijd zien als een verwijzing naar gay mannen die geen verlangen hebben om vrouwen te verleiden. Het kan ook verwijzen naar andere mannen, maar het ene sluit het andere niet uit. Hier staan verzen in de koran die homomannen niet veroordelen en die in het gezelschap van vrouwen niet bedreigend zijn, net als de jongeling die A’isha terugbracht naar haar man.
Niet lang nadat Mohammed was overleden, werd een man levend verbrand omdat hij gemeenschap had gehad met een andere man. Maar de beslissing was hoogst controversieel. Om het vonnis te staven kon men niets terugvinden bij Mohammed. Toch besloot men dat zo’n man moest worden gedood. Is dit geen voorbeeld van menselijke beoordelaars die zich het recht toe-eigenden om Gods handelen te imiteren en daarbij grove fouten maakten? Het aangeduide koranvers 4:16 wordt zelfs nu nog aangeduid om homogedrag te veroordelen. ...Straf beiden onder u die schuldig zijn aan deze zonde, en als zij berouw hebben en hun leven verbeteren, laat hen dan met rust. Want Allah is altijd bereid om berouw te accepteren. Hij is almeedogend… Toen men in de korte tijd na het leven van de profeet een straf voor sodomie wilde vaststellen, wilde geen van de geleerden het bovengenoemde vers gebruiken om sodomie aan te klagen.
Alhoewel seksuele relaties tussen moslims en niet-moslims niet echt geoorloofd waren, pochte de Arabische dichter Abu Nūwās (en anderen) dat hij met christenen, joodse jongeren en andere heidenen naar bed was geweest, omdat hij het beschouwde als een plicht van elke moslim om met hen naar bed te gaan. Die ‘plicht’ was waarschijnlijk dat hij zo niet-moslimjongens kon onderwerpen aan een moslim. Islam betekent letterlijk onderwerpen.
De moslimgemeenschappen kunnen wel in die mate tolerant zijn omdat ze niet veroordelen wat achter gesloten deuren gebeurt. Wie een ander aanklaagt voor homoseksueel gedrag moet er bij hebben gestaan en het hebben gezien. Wie daarbij liegt kan zelf streng worden gestraft. Dat weerhoudt de meeste mensen er van om openlijk iemand aan te klagen.

 

Abu Nūwās en een leerling (1627)

 

 

Lesbische moslima
Een aantal tolken van de koranverzen denken dat de koran lesbische seksuele handelingen veroordeelt in 4:15-16. Maar het gaat daar niet over seks of seksualiteit. De verzen errond maken het duidelijk dat de immoraliteit hier gaat over oplichting bij erfenissen en over het ondersteunen van wezen en kwetsbaren. Het gaat niet over homoseksuele relaties tussen vrouwen of mannen.

 

 

Islamitisch dichter Abu Nuwas (achtste negende eeuw)

De geliefden

Gezegend zijn deze twee liefhebbende vrienden

Ze slapen de hele nacht door in een omhelzing zonder einde

Hun twee zielen worden één ziel, en dan...

Die ene ziel ligt in de twee liefhebbende mannen

Die twee maken geen ruzie - ze vermijden elke strijd

Ze bewaken hun liefde als kostbaarder dan het leven

 

 

Hoeren
Deuteronomium 23:17-19
King James Version:
There shall be no whore of the daughters of Israel, nor a sodomite of the sons of Israel.
Statenbijbel:
Er zal geen hoer zijn onder de dochteren van Israël; en er zal geen schandjongen zijn onder de zonen van Israël.
Er zal geen vrouw en geen man aan tempelprostitutie doen.
Gelukkig zijn latere vertalingen correcter.
Een Israëlitische man of vrouw mag geen ontucht plegen.
Deuteronomium verbiedt het gebruik van inkomsten verkregen door betaalde seks met qadesh (mannelijk) en qedeshah (vrouwelijk) voor tempeldoeleinden. Het betreft hier mensen die in of rond een heiligdom wonen en hun leven lang een bepaalde god dienen. Of die mensen zich prostitueerden is niet te bewijzen met deze teksten. Wel met het volgende vers:
Bij het inlossen van uw geloften moogt gij geen hoerengeld of hondenloon in het huis van uw God brengen.
Een hondenloon verwijst naar betaalde mannelijke seks. De gift aan de tempel eist alleen dat het geld geen connectie mag hebben met (onreine) seks.

 

 

Sodom
De mensen van Sodom waren rijk aan materiële goederen, maar ze wilden dat niet delen. Om de geschiedenis te gebruiken als een veroordeling van homoseksueel verkeer moet men dat verhaal zeker wat beter doornemen. Sodom wordt beschreven als een stad zonder rechtvaardigheid die in de ogen van God moet worden vernietigd. Lot wijst er op dat hun gedrag nog erger is dan wanneer ze zijn dochters zouden onteren. Het schenden van de gastvrijheid was nog ernstiger dan verkrachting. Lot wijst er op dat de mannen hier seks gebruiken als wapen. De Sodomieten handelden niet uit een groot verlangen naar hetzelfde geslacht, maar zijn voorbeelden van dreigend seksueel geweld met verkrachting tegen de gasten van Lot. In Sodom en Gomorra wordt geen homoseksueel maar homofoob geweld getoond door hetero’s. De bijna verkrachte vreemden (engelen) worden in het verhaal beschreven als geen echte mannen en dus eerder als queer. Door die buitenstaanders als geen echte mannen aan te duiden, verraadt dat eigenlijk dat de Sodomieten hetero’s waren die een reden zochten om de bezoekers kwaad te doen! Ook vandaag is dat nog relevant, want we zien weer hoe Russische hetero-soldaten Oekraïense mannen verkrachten als ultieme vernedering, iets wat in veel oorlogen voorkomt.
De verzen in de koran over de mensen van Lot (Lūṭ) gaan ook niet over homoseksuelen. Het gaat over getrouwde mannen met kinderen die andere mannen achtervolgen in plaats van vrouwen. De koran veroordeelt hier de agressieve pogingen tot verkrachtingen van kwetsbare bezoekers door de heteroseksuele mannen van Lot. Bij de mensen van Lot gaat het over dwingend geweld en uitbuiting. Als het over foute homoseksuele gedragingen zou gaan, zouden de andere vrouwen van Sodom en hun kinderen niet zijn gestraft, wat hier wel het geval is. Waren de vreemden vrouwen geweest, dan zou het verhaal eenzelfde wending hebben genomen.

Lot voorkomt dat de mannen van Sodom de engelen verkrachten. (Heinrich Aldegraf 1555)

 

 

Joods dichter Isaac Ben Mar-Saul (elfde eeuw)

Gewenste gazelle in Spanje, wonderlijk gevormd,

Gegeven bewind en heer over elk levend wezen;

Mooi van vorm als de maan in haar gestalte:

Mooie krullen op glanzende slaap,

Zoals Jozef in zijn gedaante, zoals Adoniah zijn haar.

Mooie ogen als David, hij heeft me afgemaakt zoals Uria.

Hij heeft mijn hartstochten in vuur en vlam gezet

en mijn hart met vuur verteerd.

Door hem ben ik zonder begrip en wijsheid achtergebleven.

 

 

Psalmen
Wat vooral opvalt bij de psalmen is, dat in de teksten de vrouwen niet echt aanwezig zijn, dat de mannen dominant aanwezig zijn en dat de psalmen door mannen en voor mannen zijn bedoeld. De psalmen verwijzen naar een mannelijke God.
Dat alles plaatst de psalmen in een grote macho-omgeving met nogal wat geweld en stoere taal. In Psalm 18 staan daar een paar voorbeelden van:
35 Hij leert mijn handen voor de strijd en mijn armen een bronzen boog te spannen. 38 Ik vervolgde mijn vijanden en haalde hen in; ik keerde niet terug, totdat ik hen had vernietigd.
39 Ik verpletterde hen, zodat zij niet meer konden opstaan; zij vielen onder mijn voeten.
41 U gaf mijn vijanden hun nek. Wie mij haatte, die vernielde ik.
43 Toen vergruisde ik hen als stof voor de wind, ik ruimde hen weg als slijk van de straten.
Psalm 137 eindigt met de woorden
Geprezen die uw kinderen grijpt en verplettert tegen de rots.
Die psalmen wordt hier aangehaald om duidelijk te maken dat niet alles wat in de bijbel staat een onvoorwaardelijke navolging verdient.

 

Toch vinden we zelfs hier verhalen over mannen met een duidelijke liefde voor hun mannelijke God.
In psalm 36.8 verwoorden een groep mannen hun dromen om verzorgd en beschermd te worden en te drinken uit de rivier van Gods verrukkingen.
In psalm 63 drukt David in de woestijn zijn liefde uit tot zijn God. God, U bent van mij! Mijn ziel en vlees dorst naar U, en mijn lichaam is zwak van verlangen naar U, juist als een dor land zonder water. Ik staarde naar U in de heilige plaats, kijkend naar Uw macht en glorie. Uw liefde is beter dan het leven zelf, laat mijn lippen U prijzen...Ik zegen U zolang ik leef, in Uw naam hef ik mijn handen op...mijn mond prijst u met vrolijk zingende lippen. Ik denk zo vaak aan U in mijn bed en tijdens het nachtwaken...In de schaduw van Uw vleugels zing ik van vreugde. Mijn ziel plakt aan U vast terwijl Uw rechterhand me ondersteunt.
De auteur van de psalm zegt duidelijk dat God van hem is en dat hij een intense begeerte voelt om dicht bij zijn geliefde te zijn.
Psalm 73:25 heeft het over datzelfde verlangen van de mannelijke auteur die God verkiest boven elke minnaar of intieme vriend.
In psalm 84 gaat het ook over intens verlangen. Hoe lieflijk zijn Uw woningen, Heer van de legermachten. Mijn ziel begeert en bezwijkt zelfs van verlangen naar de voorhoven van de Heer; mijn hart en mijn lichaam roepen het uit tot de levende God.
Homo-erotische gevoelens zijn hier duidelijk aanwezig.
Psalm 139
Heer, U weet alles...U sluit mij in van achter en van voren...U legt Uw hand op mij want U hebt mijn nieren geschapen en mij in mijn moeders schoot geweven...Ik loof U omdat ik ontzagwekkend wonderlijk ben gemaakt; wonderlijk zijn Uw werken en mijn ziel weet dat zeer goed.
De psalm verkondigt dat God iedereen vormt in de baarmoeder en dat iedereen is zoals die is omdat dat de bedoeling was van God. Loop dus niet weg van jezelf, want zo heeft God het niet gewild.

 

 

Jezus

In het nieuwe testament heeft Jezus het over een nieuw altijddurend verbond dat nodig was om de oude verbonden af te sluiten.
Heb.8:6-7
Maar Jezus is dus aangesteld...dat Hij bemiddelaar is van een beter verbond, dat zijn wettelijke grondslag heeft gekregen in betere beloften. Zou het eerste verbond zonder gebreken zijn geweest, dan was er geen plaats nodig geweest voor een tweede.
Duidelijker dan dat kan niet geschreven worden dat de oude wetten niet meer van tel zijn voor wie Jezus volgt.
Het verbond van Jezus stelt uiteindelijk dat alles in twee geboden is samengevat:
In Johannes 13:34 spreekt Jezus tot zijn (mannelijke) metgezellen ...heb elkaar lief, zoals ik jullie heb liefgehad...
In Marcus 12:30-31 staat ...Heb God lief, en uw naaste gelijk uzelf...
De naaste liefhebben slaat op iedereen, zonder uitzondering. Wie dit vers toepast maar daarbij mensen uitsluit, begaat een grote fout. Het beste wat men met deze uitspraak kan doen is zijn geweten volgen, en zich baseren op empathie, liefhebben en vergeven. Dat nieuwe verbond van Jezus maakt dat christenen al die moeilijke leefregels niet meer moeten kennen en volgen. Tijdens het concilie van Jeruzalem in het jaar 49 werden de oude joodse wetten daarom ook afgeschaft.
Hand.15:13-20
Zo spreekt de Heer die dit van oudsher heeft aangekondigd. Daarom ben ik van mening dat we de heidenen die zich tot God bekeren geen al te zware lasten moeten opleggen, maar dat we hen moeten schrijven dat ze zich dienen te onthouden van wat door de afgodendienst bezoedeld is, van ontucht, van vlees waar nog bloed in zit en van het bloed zelf.
‘Ontucht’ werd in de Willibrord-vertaling in een voetnoot uitgelegd als huwelijken in voor Joden verboden verwantschapsgraden. Weer die bloedschande!
Gal.3:25-28.
Want u bent allemaal kinderen van God door het geloof, in Jezus Christus. Want allemaal bent u in Christus gedoopt, met Christus bekleed. Er is geen Jood of Griek, geen slaaf of vrije, het is niet man en vrouw: u bent allemaal één in Christus Jezus.
Voor Paulus is iedereen gelijk in Christus, gelijk welke soort vrouw of gelijk welke soort man, jood of Griek, slaaf of vrije, wit of zwart…
Laat het ook duidelijk zijn dat voor de islam Jezus (Iesa, Isa, de profeet) ook belangrijk is. In de koran wordt Jezus vijfentwintig keer genoemd en Mohammed vijf keer. Zij zien Mohammed eerder als de opvolger van Christus.
Enkele voorbeelden:
...Voorwaar, de Messias Jezus, zoon van Maria, is een boodschapper van Allah...(4:171) ...En Zakariyya (Zacharias) en Yahya (Johannes) en Iesa (Jezus) en Ilyas: allen behoorden tot de oprechten….(6:85)

 

 

Kronieken
Kronieken bouwt in zijn teksten jammer genoeg een mannenwereld op waar vrouwen niet aanwezig zijn. De stambomen houden alleen rekening met opvolgingen van vader op zoon.

 

 

Jesaja
Hoe vaak hebben we groepjes ultraconservatieve christenen niet zien betogen tegen zaken die in hun ogen verderfelijk zijn. Meestal zijn het luide roepers. Met hen in dialoog gaan heeft geen zin want altijd vermijden ze te moeten toegeven dat hun uitspraken op los zand zijn gebouwd of zelfs duidelijk verkeerd. Zij zijn die soort verkeerde ‘rechtvaardigen’ die in de ogen van Jesaja hypocriet zijn en moeten worden berispt. Ook hier kunnen queer mensen steun vinden vanuit onverwachte hoek.
Jesaja 5:18-23
Wee hen die de ongerechtigheid naar zich toe trekken met koorden van valsheid, en de zonde als met dikke wagentouwen...Wee hen die het kwade goed noemen en het goede kwaad; die duisternis voorstellen als licht, en licht als duisternis; die bitter voorstellen als zoet en zoet als bitter. Wee hen die in hun eigen ogen wijs zijn en verstandig.

 

 

Jezus over mannen
Wanneer mensen beweren dat Jezus nooit iets heeft gezegd over mannen die van mannen houden, kunnen we dat met deze woorden tegenspreken. Op een bepaald moment geeft Jezus zijn oordeel over mannen die niet zijn geschikt om te trouwen.
Matt.19:11-12
Maar Hij zei tegen hen: Niet allen vatten deze kwestie, maar alleen zij aan wie het gegeven is. Want er zijn ontmanden (onvruchtbaren, eunuchen) die uit de moederschoot zo geboren zijn; en er zijn ontmanden die door de mensen ontmand zijn; en er zijn ontmanden die zichzelf ontmand hebben met het oog op het koninkrijk der hemelen. Wie dit vatten kan, laat die het vatten.
Volgens die tekst zijn er mensen die geen nageslacht kunnen verwekken, en anderen die geen nageslacht willen verwekken. De eerst genoemde mensen zijn mensen die al van bij de geboorte onvruchtbaar zijn. Eunuchen zijn gesneden of ontmande mannen. Door die woorden te gebruiken, mogen we dit begrijpen als mannen die niet in staat zijn tot seks met een vrouw of, verder doordenkend, als mannen die geen seksuele gevoelens kunnen opwekken voor een vrouw. En Jezus geeft daar geen oordeel over en al zeker geen veroordeling. Hij zegt alleen maar dat degenen die in dit geval zijn dat wel begrijpen, maar de rest heel moeilijk. Ik kan hier positief besluiten: wie het vat, heeft er begrip voor.
Als deze mensen volgens Jezus zo zijn geboren, heeft Paulus niet goed opgelet wat die woorden betekenden en is hij één van die mensen die het niet vatten en er daardoor geen begrip voor kunnen hebben! Maar Paulus heeft wellicht wel goed opgelet, want zijn woorden hebben niet altijd de betekenis die mensen er persé willen inleggen (zie bij Paulus).

 

 

De tuin van Gethsemane
Jezus wil weten waarom de tempelwachters hem 's nachts kwamen halen, terwijl ze hem gemakkelijk tijdens de dag hadden kunnen nemen. In de olijftuin moest naast de olijfpers (Gethsemane in het Hebreeuws) ook een bad zijn opdat de arbeiders zich ritueel zouden kunnen wassen voor hun werk. Naakt zijn, was hier niet ongewoon. Archeologen hebben daar inderdaad een bad gevonden. Waarschijnlijk kozen de wachters het juiste moment om Jezus te arresteren wanneer de groep ongewapend aan het baden was. Een (half)naakte jongeling was de enige die achterbleef wanneer Jezus in gevaar was. Dat die jongeling in het park zat met enkel een nachtkleed aan, dat normaal alleen werd gebruikt als slaapkledij, is wel merkwaardig maar niet onmogelijk, gezien het aanwezige badhuis. Misschien was die jongeman uit het bad gekomen om te zien wat er gaande was. Een bijkomende vraag is hier waarom Matheus, die graag kopieert, het verhaal van die naakte jongeling achterwege laat. Veel bijbelgeleerden geloven dat de naakte man in Marcus, Marcus zelf was. Het zou verklaren waarom dat verhaal alleen bij Marcus staat.
Marcus 14:51-52
Ze lieten hem allemaal in de steek en vluchtten. En een jonge man, die een laken om het naakte lichaam geslagen had, liep mee, Hem achterna, en zij grepen hem. Maar hij liet het laken in hun handen en nam naakt de vlucht.
Anders vertaald:
Ze lieten hem allemaal in de steek en vluchtten. Een jonge man (neaniskos) volgde hem en was over zijn naaktheid (gumnos) gekleed in een fijn linnen doek (sindona). Ze grepen hem vast, maar hij liet het linnen achter en liep naakt (gumnos) weg.
Eenzelfde neaniskos (Marcus 16:5) maar nu gekleed in een stolé (een kleed voor iemand van een zekere stand) stond ook bij het graf van Jezus om de opstanding aan te kondigen. Neaniskos gebruikte men in Griekenland voor een man tussen de 18 en 30 jaar. Een gymnasium was een plaats waar mannen naakt waren. Het hier gebruikte woord ‘gumnos’ moet zeker worden geassocieerd met de homo-erotiek van het Griekse gymnasium. Mannen die een neaniskos lief hadden, was daar een gewone zaak.

 

De naakte jongeling (naar Correggio 1552)

 

 

We kunnen de zaak nog anders bekijken. Jezus was gekend door de meeste inwoners van Jeruzalem. Het was zeker niet nodig dat Judas hem aanwees met een kus. Moest Judas Jezus een beetje verleiden zodat men hem kon arresteren wegens oneervol gedrag?

 

 

De Judaskus

 

 

Paulus
De woorden van Paulus zijn in het licht van de woorden van Jezus eerder een verkeerde of onvolledige kijk op de wereld. Maar we kunnen nuanceren. De passages waar Paulus zogezegd homorelaties veroordeelt, zijn onduidelijk en voor verschillende interpretaties vatbaar. Bepaalde aangeschreven christenen werden als hervallen losbandigen beschreven en opgeroepen om hun gedrag te veranderen, omdat in en rond de tempels de religieuze sekspraktijken (tempelprostitutie) nog sterk aanwezig waren, inclusief de homoseksuele.
Onder andere bij Romeinen 1:24- 27; 1 Korintiërs 6:9-10 en 1 Timotheüs 1:8-10 zijn de teksten waar iets staat over homoseksueel gedrag.
Bij voorbeeld: Weet u niet dat wie onrecht doet geen deel zal hebben aan het koninkrijk van God? Vergis u niet. Ontuchtplegers noch afgodendienaars, overspeligen, schandknapen, knapenschenners, dieven noch geldwolven, lasteraars noch uitbuiters zullen deel hebben aan het koninkrijk van God.
...noch mannen die zich onderwerpen aan of homoseksuele handelingen verrichten...
Maar in het Aramees, de taal van Jezus, luidt de tekst ...de verdorvenen en zij die mannen verkrachten... Paulus moet het op die manier hebben gehad over gedwongen (heidense) handelingen zonder wederzijdse instemming. Denk aan de Sodomieten.
Paulus spreekt over zaken die voornamelijk gaan over onzuiverheid bij de heidenen. Daarbij gebruikt hij de woorden...
-epithumia: zondig verlangen, begeerte of lust
-akatharsia: immorele en seksuele cultische onreinheid
-pornoi: ontuchtplegers, schandknapen of knapenschenners bij tempelprostitutie.
-malakos: zacht, fijn, verwijfd, ontuchtig, een passieve sekspartner, passend binnen een cultus met mannelijke prostitutie. Ook mensen die hun gevoelens niet de meester waren werden als onmannelijk of verwijfd gezien.
-arsenokoités: mannen die liggen met mannen, een actieve sekspartner. Gebruikt in de context van (mannelijke) prostitutie.
We hebben het hier duidelijk meer over algemeen heidens gedrag dan over individuele relaties tussen mensen. Het is nodig om de teksten te plaatsen binnen de leefwereld van de mensen die in het midden oosten woonden in de eerste eeuw en de afgoderij die daar volgens Paulus nog bestond.
De ‘heiligen’ die Paulus in de Rome ontmoette waren armen, slaven, vrouwen en alleenstaande mannen. Paulus noemde onder andere 38 mensen en daarvan waren er slechts drie gehuwde paren, tien ongehuwde vrouwen waarvan acht een leidende functie hadden in de plaatselijke kerk en zestien ongetrouwde mannen waarvan er drie door Paulus aangeduid werden als ‘geliefde’ (Epaenetus, Ampliatus en Stachys). Wanneer Paulus bij de Romeinen is, woonde hij niet samen met een vrouw maar met zijn naaste metgezel Timoteüs. Ze woonden samen in Gaius' vrijgezellenhuis met zes andere alleenstaande mannen (Rom. 16:21-4).
Paulus had misschien homofiele gedachten. Zijn begeerte naar mannen zou een aantal zaken uit zijn leven verklaren. Paulus trouwde nooit, wat ongebruikelijk was voor een jood uit de eerste eeuw. Hij had ook een aantal jonge mannen als metgezellen. Hij stond negatief tegenover vrouwen en homoseksuele uitbuiting. Maar voor Paulus was dat geen geschenk. Vol zelfverwijt smeekte hij God tevergeefs om de ‘doorn in zijn vlees’ te verwijderen. Was die doorn zijn begeerte naar mannen? Paulus verklaarde dat God antwoordde door zijn verzoek af te wijzen met de uitleg: Mijn genade is u genoeg, want mijn kracht wordt in zwakheid volbracht. Die homoseksualiteit zou zelfs aan de basis kunnen liggen van zijn bekeringsijver. Hij evolueerde van christenvervolger tot de leider van de beweging die hij had willen vernietigen. Niets kon hem nog scheiden van Gods liefde. Sommigen zien in de brief aan Filemon een mogelijke romantische relatie tussen Paulus en zijn geliefde broer Onesimus.
Uiteindelijk was Paulus niet echt bezorgd over het geslacht van de seksuele partner, maar hij kantte zich eerder tegen buitensporige verlangens en passies binnen een heidense context.

 

Petrus en Paulus icoon

 

 

Bijbelse liefdes
De bijbel kent verschillende vormen van liefde, ook die van liefde tussen twee mannen of vrouwen.

 

Ruth en Naomi
Ruth 1:16-17
Maar Ruth antwoordde: 'Dring er niet langer op aan dat ik u verlaat en terugga, zo ver van u vandaan. Waar u gaat, ga ik; waar u blijft, blijf ik. Uw volk is mijn volk, uw God is mijn God. Waar u sterft, wil ik sterven en daar wil ik ook begraven worden. De Heer moge mij dit aandoen en nog erger, wanneer iets anders dan de dood ons zou scheiden.'
In het Hebreeuws gebruikt men davka voor Ruth die zich aan Naomi klampt. In Genesis 2:24 wordt davka gebruikt om de relatie te beschrijven van man en vrouw in het huwelijk. Hij verlaat zijn vader en moeder en klampt zich aan haar en de twee worden één vlees.
Naomi, een oudere Israëlitische vrouw en Ruth, een jongere Moabitische vrouw, waren schoonmoeder en schoondochter, die zich als een paar verbonden na de dood van hun echtgenoten. Ruth wilde Naomi niet in de steek laten. Gesetteld in Bethlehem proberen de twee vrouwen een kind te krijgen en het is Ruth die een kind zal krijgen van Boaz, die schoonfamilie was van Naomi. Maar Boaz komt verder in het verhaal niet meer voor. De vrouwen van Bethlehem zien Naomi met haar baby en verklaren dat uit Naomi een zoon werd geboren.

 

Ruth, Naomi en Obed

 

David en Jonathan
Hannah en Peninna zijn twee vrouwen van Elkana, een man uit de stam van Efraïm. De Hebreeuwse bijbel heeft dus opvattingen over het huwelijk, met name hier polygamie, waarbij we mogen onthouden dat de ‘moderne familiewaarden’ die zo vaak zo hard worden verdedigd, niet altijd overeenstemmen met wat de bijbel toelaat. Hannah zal de moeder worden van Samuel.
Zowel David als Jonathan trouwden en verwekten kinderen. Maar dat zegt helemaal niets over een mogelijke relatie van de twee vrienden met elkaar. In de bijbel staat dat Davids vrouw Michal David graag zag maar er staat niet bij dat dat wederzijds was.
Sommige bijbelgeleerden tonen aan dat men met ‘liefde’ soms ook politieke relaties aanduidde tussen koningen en hun ondergeschikten. De liefde van Saul voor David of van Jonathan voor David of van David voor Jonathan kon dus een politieke betekenis hebben, maar door alle teksten samen te leggen die over David en Jonathan gaan, kan men niet anders dan aanvaarden dat buiten de politieke betekenis er ook een andere betekenis schuilde. Het is heel duidelijk dat Jonathan en David een persoonlijke affectieve relatie hadden.
1 Samuel 18:20 ; 1 Samuel 20:41; 2 Samuel 1:26
Jonathan had David lief als zijn eigen leven. Jonathan liet hun vriendschap door David bekrachtigen met een eed, terwijl hij zijn mantel afdeed en aan David gaf, samen met zijn kleren, zijn zwaard, zijn boog en zijn gordel.
Ze kusten elkaar terwijl hun tranen over de wangen liepen, bij David nog het meest (tot hij over zichzelf geen controle meer had).
Bij de dood van Jonathan klaagt David “Jij was mij zo dierbaar, jouw liefde verrukte mij meer dan de liefde van vrouwen”.
Voor David was die liefde dus wel echt uniek. Met wat hierboven staat, kan men moeilijk beweren dat het om een gewone vriendschap gaat. Zijn wapens en kleren afdoen voor zijn geliefde zijn geen vrijblijvende handelingen. David is zichzelf ook niet meer meester wanneer hij bij Jonathan is.
Saul maakte David zelfs twee maal tot zijn schoonzoon, één keer als man van zijn dochter Michal en één keer als vriend van zijn zoon Jonathan.
1 Samuel 18:21
In de tweeën zult gij heden mijn schoonzoon worden.
Thou shalt this day be my son-in-law, in the twain.
Te vertalen als
Jij David zult vanaf nu twee keer mijn schoonzoon zijn.

 

David en Jonathan (manuscript van rond 1300)

 

Daniel en Ashpenaz
Daniel 1:9
Nu had God gemaakt dat Daniel sympathie en liefde voelde voor het hoofd der eunuchen.
Hun relatie omschreef men als ‘chesed v’rachamim’ en dat is Hebreeuws voor ‘weldaad en fysieke liefde’. Meestal verdoezelt men dat in de vertalingen. Bij voorbeeld: God zorgde er voor dat de hoofdeunuch Daniël gunstig gezind was.

 

 

Jezus en Johannes
Dat Jezus hetero-vriendelijk gedrag goed vond, kunnen we wel aannemen, maar het is moeilijk te achterhalen in de bijbel. Een eventuele relatie van Jezus met Maria van Magdala kan in geen enkel bijbelfragment worden teruggevonden. Dat Jezus homo-vriendelijk gedrag goed vond, kunnen we wel terugvinden, zelfs meermaals.

 

  Jezus en Johannes (Konstanz 14de eeuw)

 

Johannes was de leerling van wie Jezus hield. Hier wordt het Griekse woord ‘agapè’ gebruikt. ‘Houden van’ betekent met dat woord niet dat lichamelijkheid uitgesloten wordt, want datzelfde woord wordt voor lichamelijke liefde gebruikt in het Hooglied. Die leerling lag in de schoot aan de borst van Jezus, stond bij het kruis en was bevoorrecht om het lege graf te zien. Als Johannes schrijft dat Jezus hem liefhad, dan had Jezus de actieve rol en was de andere de passieve beminde, een veelbetekenende situatie. Jezus was een niet getrouwde Hebreeuwse rabbijn, wat ongewoon was toen. Was er überhaupt seks in het leven van Jezus? Indien Jezus geen seks had, of seks onderdrukte, dan was hij niet ten volle een mens, iets wat voor veel kerken ketters is. Jezus toonde dat een mens liefhebben niet anders kan zijn dan ‘goddelijk’.
Joh.13:23
één van zijn leerlingen die Jezus lief had, was gelegen in de schoot van Jezus.
Hier wordt de lichamelijkheid van de vriendschap beschreven. In het Hebreeuws betekent ‘liggen in de schoot van’ een dichte relatie hebben.
In andere boeken uit dezelfde tijd, komt deze betekenis nog duidelijker naar voor, zoals in de Satirica van Petronius waar verteller Encolpius het schootventje is, want zijn naam betekent ‘in de schoot van’. Bij Johannes staat daarvoor ‘en kooi kolpooi’, een uitdrukking waar de naam Encolpius duidelijk naar verwijst.
Moderne vertalingen verdoezelen de tekst meer en meer door hem te vertalen als
...een van hen, de leerling van wie Jezus veel hield, lag naast hem aan tafel aan...
Onder zijn leerlingen heeft Jezus dus één leerling die hem bijzonder lief is. Hij mag in zijn schoot liggen in tegenwoordigheid van de andere leerlingen. Hij mag aan zijn borst liggen. Hij was een altijd aanwezige oog- en oorgetuige bij alle gebeurtenissen uit het leven van Jezus. Er zijn nog zaken die dat staven. De leerling wordt met de dood van Jezus een aangenomen zoon van de moeder van Jezus. Johannes wordt daar deel van de familie. Jezus toont zich in zijn laatste woorden aan het kruis als minnaar van Johannes, geestelijk en/of lichamelijk. Het is ook tekenend hoe getraumatiseerd Johannes is wanneer hij wacht op Petrus om het ‘lege graf’ te bezoeken, want hij durft het niet alleen aan.
De liefhebbende relatie van een meester en zijn leerling was in de oudheid niet uitzonderlijk. Door de vriendschap werd men elkaars gelijke, elkaars andere ik. Vriendschappen werden beschreven in mooie lofzangen en de meeste van die vriendschappen werden geestelijk en lichamelijk beleefd. Denk maar aan de vriendschappen van Xenocrates en Pelomo, Pelomo en Crates, Crantr en Arcesilaus, Socrates en Alcibiades, Plato en Astor, Plato en Dion, Alexis en Phaedrus, Aristoteles en Hermias, Theophastus en Nicomachus, Zeno en Philodemus, Pankalos en Dionysius, Menedemus en Asclepiades, Parminedes en Zeno… In de relatie leraar-leerling was Zeno de geliefde van Parminedes die hem als zoon adopteerde. De adoptie van Johannes door Jezus kan over eenzelfde situatie gaan. Sommige geleerden hetero-normeren heel het verhaal en ontkennen in die passage seksuele aantrekkingskrachten, omdat ze last hebben van de Griekse en Romeinse parallellen.

 

Jezus en Johannes (Valentin de Boulogne 1625)

 

Wie anders?
Men duidt Johannes, een van de twee zonen van Zebedeus, altijd aan als de leerling die Jezus lief had. In het evangelie van Johannes kan men zijn naam niet terugvinden. Er zijn twee personen uit het evangelie van Johannes die ook de geliefde van Jezus kunnen zijn, Andreas en Lazarus.

-Andreas, eerst een volgeling van Johannes de doper, is de broer van Petrus. Andreas is dikwijls te vinden in de buurt van Jezus. Hij brengt Petrus tot bij Jezus, brengt de jongen met de vijf broden en twee vissen bij Jezus en brengt Filippus bij Jezus.

-Lazarus was de andere man en Jezus heeft die uit de dood opgewekt. In het evangelie van Johannes staat dat Jezus van hem hield.
Johannes 11:3-5; 11:35-36
Heer, degene van wie u houdt is ziek… Jezus hield nu van Martha en haar zus en Lazarus...en Jezus huilde. Dus zeiden de Judeeërs: Zie hoe hij van hem hield.
Dat Jezus van een man kon houden is ook te vinden bij Marcus:
Marcus 10:17.
En Jezus, hem aankijkende, beminde hem, en zei…
Anders vertaald:
En Jezus keek hem aan en had hem lief, en Hij zei tegen hem...
Iedere keer dat Marcus het Griekse werkwoord ‘aankijken’ gebruikt, duidt het op een aandachtige blik op de fysieke persoon.
Jezus vraagt ook drie keer aan Petrus of hij van hem houdt, meer nog dan de andere leerlingen. En Petrus antwoordt ...Heer, gij weet alles, gij weet dat ik van u houd (Johannes 21:15-17).

-In het geheim evangelie van Marcus staat nog duidelijker dat Jezus met een man sliep. Aangezien nog niet is uitgemaakt of dit evangelie echt of vals is, wordt dat hier niet verder uitgelegd en gebruikt.

-Er is een middeleeuwse Europese traditie, die ook besproken wordt door huidige geleerden zoals Gerard Loughlin, dat Johannes en Jezus een bruidspaar waren op het bruiloftsfeest van Kana. (Johannes 2:1-11) De Bijbel vertelt niet wie daar trouwde. In de apocriefe ‘Handelingen van Johannes’ staat dat Johannes zijn verloving met een vrouw verbrak om zich aan Jezus te binden. Mensen zoals de Engelse toneelschrijver Christopher Marlowe en de Venetiaan Francesco Calcagno werden in de zestiende eeuw door dat idee aanzien als ketters.

 

Johannes verlaat zijn vrouw en bindt zich aan Jezus, miniatuur 12de eeuw

 

 

-Gerard Loughlin ziet in de evangelies de Christusfiguur als bruidegom van het nieuwe Israël. Johannes is hier de bruid van Jezus, juist zoals iedereen die in Jezus gelooft. De auteur ziet het zo: Christus trouwde met zijn discipelen en allen die op de derde dag tot geloof komen, doen dat om te delen in de nieuwe wijn van de opstanding. Het hele verhaal berust op het oude idee dat God voor Israël is zoals een man dat is voor een vrouw, bruidegom en bruid. En zo ontdekt men in het evangelie in Kana een verbintenis van mannen in een huwelijk.
Dat Johannes soms als een transgender persoon wordt voorgesteld heeft vooral te maken met vrouwelijke kloosters die een innige relatie of trouw met hun Jezus op die manier konden veruiterlijken.

 

De honderdman en zijn vriendje
Mattheüs 8:5-13; Lucas 7:1-19
Een honderdman in Kafarnaüm komt naar Jezus en klaagt dat zijn jongen of ‘pais’ ziek is. Lucas gebruikt het woord doulos dat eerder slaaf of dienaar betekende. Dat was dan een doulos of slaaf waar hij wel erg aan was gehecht. Pais bij Mattheüs suggereert eerder een seksueel favoriete jongen, een ‘vriendje’. De honderdman zou nooit zo vastberaden en tegelijk onzeker zijn geweest om naar Jezus te komen als dat een gewone dienaar was geweest. De heidense honderdman die van zijn jongeling houdt, gaat naar Jezus die hij kent als een joodse genezer. Tezelfdertijd maakt hij zich heel klein om die gunst te verkrijgen: ik ben het niet waard dat U onder mijn dak komt. Veel Romeinse (getrouwde) meesters hadden een eigen jonge mannelijke slaaf of dienaar. Hadrianus en Antinous hadden ook een dergelijke romantische en emotionele relatie. Jezus is niet verwonderd, maar wil zonder problemen de entimos pais (beste jongen) van de honderdman genezen. Jezus keurt hier stilzwijgend een homoseksuele relatie goed. Uiteindelijk gaat Jezus nog verder en zegt Voorwaar, ik zeg u, bij niemand in Israël heb ik zo'n geloof gevonden.
Fiṭra gebruiken om hier, zoals bepaalde moslims, de honderdman te veroordelen heeft weinig zin, omdat in geen enkele Hadith staat dat fiṭra gerelateerd is aan seksualiteit. Islamitische conservatieve geleerden waaronder Ibn Taymiyya (veertiende eeuw) stelden dat mensen die worden gekweld door de liefde voor baardeloze jongeren, niet ingaan tegen fiṭra (menselijke natuur die betrekking heeft op lichaam, geest en ziel).
In de islam is er na dit leven niet alleen plaats voor een aantal jonge maagden (huris) maar ook voor jonge dienaars (ghilman). Islamieten zullen worden beloond in het paradijs door ongerepte maagdelijke jongeren die zo fris zijn als parels. (56:17) Ze zullen bediend worden door onsterfelijke jongens. (52:24) En jongelingen, als bewaarde parels die hen toebehoren, zullen rondgaan om hen te dienen. (76:19) En rondom hen jongens als uitgestrooide parels met een eeuwige jeugd.

(Homoseksueel gedrag tussen een man en een jongen was bij voorbeeld in Marokko noch abnormaal noch beschamend tot aan de kolonisatie van de Fransen.)

 

De honderdman

 

De Emmaüsgangers
De Emmaüsgangers zijn twee leerlingen die moedeloos rouwen om het verlies van Jezus. Hun spirituele groep hebben ze in Jeruzalem achtergelaten. Het zijn vreemde buitenstaanders en misschien zelfs twee geliefden. De tekst vermeldt niets over hun relatie, maar ze wonen en leven blijkbaar samen in eenzelfde huis en van een of andere vrouw is geen sprake. Ze krijgen gezelschap en vertellen de man hoe ze hun hart hebben gegeven aan Jezus en zijn boodschap, maar dat ze nu verward zijn. De twee mannen nodigen de vreemdeling uit om deel uit te maken van hun leven door bij hen te eten en te overnachten. Jezus gaat akkoord en blijft bij hen en ondersteunt hen met zijn woorden en zijn aanwezigheid. Door het brood te breken herkennen ze hem. Hun moedeloosheid verdwijnt en ze vertrekken vol nieuwe energie terug naar Jeruzalem.

 

 

De Emmaüsgangers  (Ridolfo Ghirlandaio 1483-1561)

 

 

De eerste christenen.
Het nieuwe testament zet mensen aan om gender gerelateerde bijzonderheden toe te laten. Romeinen 12:2 ...U moet uzelf niet aanpassen aan de patronen van de wereld… of Galaten 3:28: ...noch man noch vrouw, want u bent allen één in Jezus Christus… Iedere volgeling van Jezus, ook mannen, kan men bestempelen als een bruid van Christus. Ook de homoseksuele persoon kan als bruid een belangrijk deel uitmaken van die contacten met Jezus als bruidegom. In de bijbel moet Jezus zo een androgyn wezen zijn dat in contact kan staan met alle mensen. Het biologisch geslacht speelt dan geen rol.
In het algemeen kwamen de eerste huwelijken alleen voor bij de gegoede klasse en de priesters (tot het verbod voor priesters alles omkeerde in de elfde eeuw). Gewone mensen konden niet zomaar trouwen, dat was een gunst die maar zelden werd verleend. In feite was het huwelijk van origine een heidense instelling. Ze diende in de eerste plaats om de rijkdommen samen te houden. Pas in 1215 werd het huwelijk een officieel sacrament in de westerse kerk. Mannen en vrouwen in Rome konden ook samenleven en trouwen met iemand van hetzelfde geslacht, tot keizers toe. Ook binnen de jonge kerk konden officiële vriendschapsbanden worden gesmeed met liturgische plechtigheden. Misschien zijn die documenten wel de eerste voorlopers van het homohuwelijk. De historische Byzantijnse broederschapsritussen ‘adelphopoiia’ verschaffen de (orthodoxe) kerk een middel om mannen te binden in een kerkelijk erkende relatie. Het hoeft geen seksuele component te bevatten, maar het hoeft het ook niet uit te sluiten.
Na de twaalfde eeuw gaat het met die tolerantie sterk bergaf, net zo goed als de tolerantie tegenover kritische denkers, vrije geesten, joden, moslims of heksen. Ook bij joden en moslims groeide de intolerantie. 

 

 

Icoon van de heiligen Sergius en Bacchus

 

 

Christen dichter monnik Egbert (achtste eeuw) in een brief aan Bonifatius

Ik beken de band van uw liefde;

toen ik het in mijn binnenste proefde,

een geur van zeemzoete lieftalligheid kwam in mijn aderen…

geloof mij,

de door de storm geteisterde zeeman verlangt niet zo naar zijn toevluchtsoord,

de dertig velden naar hun regen,

de bezorgde moeder die in de bocht van de kust wacht op haar zoon,

zoals ik verlang naar het genot van je te zien.